با توجه به اینکه در حال حاضر اکثر کارفرمایان و مدیران انتظار بیشترین کار با کمترین میزان دستمزد را از کارمندان خودشان دارند؛ همین مساله به به عنوان یک عامل تاثیر اگذار در راستای ایجاد استرس شغلی محسوب می گردد.
استرس شغلی یا فشار عصبی شغلی، نوعی از اختلال روانی به حساب می اید که در محیط کاری تحت تاثیر علل گوناگون برای فرد رخ می دهد و بر سلامت جسمانی، روانی –ذهنی و کارکردهای روزانه زندگی شخصی و کاری او به شدت اثر می گذارد.
مهم ترین علت های ایجاد استرس شغلی در محیط کار
- وجود شرایط و موقعیت کاری نامناسب: فشار زیاد در محیط کار و تند کار کردن و تلاش روانی و جسمانی زیاد و سخت.
- ساعات زیاد کار کردن و پر کاری داشتن
- همکاران بی ملاحظه، بداخلاق و …
- مبهم بودن نقش فرد در محیط کار: این مساله به مرور باعث کاهش اعتماد بنفس در فرد می گردد و باعث بروز بیماری های روانی و نارضایتی شغلی و عدم احساس رضایت از زندگی می گردد.
- واضح نبودن اهداف و انتظارات کاری از فرد
- پذیرش مسولیت های زیاد
- وجود تعارض های شغلی زیاد در محیط کار: انجام همزمان نقش های شغلی که به هم ارتباطی ندارند و یا همدیگر را نقض می کنند.
- ویژگی های خود شغل مورد نظر: به طور خاص، ویژگی هایی که شغل خاصی دارد می تواند باعث بروز استرس شغلی در فرد گردد.
- نگرفتن حقوق مکفی
- کارهایی که به صورت شیفتی هستند.
- دور بودن از خانواده به دلیل ماموریت های کاری و فشار کار
- کار خسته کننده و تکراری و بدون علاقه لازم
- محیط کاری نامناسب
- فرهنگ محیط کاری و سیاست های شغلی و شایعات بی اساس در محیط کار
- وجود مشکلات شخصی و یا خانوادگی
- وجود مشکلات فردی و فشارهای روانی و عصبی
- وجود بیماریهای روانشناختی و جسمانی
- نبود امنیت شغلی لازم: برای افرادی که با دقت و شدت زیاد کار خود را انجام می دند و تلاش می کنند از همه نظر خوب عمل کنند و در عین حال نیز تلاش میکنند که عدم امنیت شغلی خود را مخفی نگه دارند، بیشترین حد استرس شغلی را تجربه می کنند.
- تغییرات پستی و سازمانی
- روابط با همکاران و مدیران
- وجود اشتباهات و خطاهای کاری و ایجاد ضرر در محیط کار
- ترس از اشتباه
- ترس از برکنار شدن و اخراج شدن، توبیخ شدن و …
- تکنولوژی و فناوری: با پیشرفت فناوری، کارمندانی که نتوانند مطابق با انتظارات مدیران در راستای کار با تکنولوژی پیشرفت داشته باشند، باعث بروز استرس شدید شغلی می شود.
- قوانین خشک
- جابجایی های زیاد در محیط کاری
- محیط کاری ناعادلانه
- عدم امکان پیشرفت شغلی
- نبود اختیارات لازم در حوزه شغلی و تخصص مد نظر
- شلوغی محیط کار
- خطرات شغلی
- سرما و گرمای زیاد
- کنترل گری های زیاد
- ارزیابی های نامناسب
- و سایر عوامل
مهم ترین نشانه ها و علایم وجود استرس شغلی در فرد
کسی که مبتلا به استرس شغلی برخی از علایم را در حوزه های جسمانی و روانی از خود نشان می دهد که عبارتند از:
- سردرد ها
- مشکلات قلبی و گوارشی
- نارضایتی کلی از زندگی
- اختلالات روانشناختی، افسردگی، اضطراب و …
- خستگی دایم
- ناامیدی
- کمبود تمرکز و حواس پرتی
- مشکلات مربوط به خواب و اشتها
- خود سرزنش گری
- منزوی شدن
- بیزاری از دیگران و زندگی
- پرخاشگری و تحریک پذیر شدن
- مشکلات تنفسی
- مشکلات خانوادگی
- مصرف دارو جهت آرامش اعصاب
- و …
روش های پیشگیری و کنترل استرس شغلی
- آموزش مدیریت استرس و اضطراب
- آموزش مدیریت زمان
- آموزش ریلکسیشن و تنفس عمیق
- ایجاد تغییرات سازمانی
- شناسایی علت های مهم درایجاد استرس شغلی شما: در واقع در این روش این روش با شناخت ریشه های استرس شغلی خود، می توانید تغییرات موثرتری را اعمال کنید .
- ایجاد نظم و برنامه ریزی در محیط کار: این مساله می تواند به آرامش اولیه شما کمک نماید.
- تنوع بخشی در محیط کاری: سعی کنید کار خود را به مدل های مختلفی انجام دهید.
- تغذیه سالم در محیط کار
- نظام فکری خود را تغییر دهید و ذهن خود را از افکار منفی رها کنید: موارد منفی بیرونی مثل انتقاد مدیر و موارد درونی مثل انتظار زیاد از خود و روابط با همکاران را کنترل کنید.
- هیجانات و احساسات منفی خود را دقیق شناسایی کنید و آنها را تا حد ممکن مدیریت کنید.
- واقع گرا باشید.
- در رابطه با معیارهای کاری واقع بین باشید و شخصی سازی نکنید.
- استفاده از روش حل مساله را بکار بگیرید و سعی کنید که نگرانی های خود را در محیط کار حل کنید: در واقع منابع استرس خود را پیدا کنید و ببینید که چگونه می توانید آنها را حل کنید. مثلا اگر در خصوص یک پروژه استرس داری فکر کنید چه کسی می تواند در فراهم کردن مقدمات به شما کمک کند؟ اگر با یکی از همکاران خود دچار اختلاف شده اید، بیندیشید که برای حل این مشکل چه کاری می توانید انجام بدهید؟ به طور کل، کلید، داشتن یک رویکرد حل مسئله و تلاش برای حفظ قدرت در جریان اتفاقات است.
- مثبت اندیشی
- انجام حجم کار بر اساس توانایی و استعدادتان
- مشخص کردن وظایف
- بهبود ارتباطات و تبادلات اجتماعی درمحیط شغلی
- برای خودتان وقت بیشتری بگذارید و از خودتان مراقبت کنید.
- در راستای مقابله با استرس شغلی، به جای استفاده از سیگار، دارو و غیره که تاثیر مخرب بلند مدت دارند، تلاش کنید تا روش های مثبت مقابله با استرس را یاد بگیرید.
- با بخش هایی از شغلتان که برایتان جالب است، ارتباط بیشتری برقرار کنید.
- و سایر روش های موثر
در صورتی که در محیط شغلی خود با مشکلاتی روبرو هستید و به استرس شغلی دچار هستید، جهت در اختیار قرار گرفتن راهکارهای تخصصی جهت بازگرداندن آرامش در زندگی خود و همینطور افزایش بازدهی شغلی، می توانید با روانشناسان مرکز مشاوره آرامش زندگی در تماس باشید.
استرس شغلی، پاسخی است که کارکنان در مواجهه با شرایطی که تحمّل کافی برای آن ندارند از خود بروز می دهند.