تعریف اضطراب اضطراب امتحان و کنکور
اضطراب نوعی احساس گسترش یافته است که بسیار ناخوشایند و مبهم است و فرد همراه با آن برخی علایم جسمی نظیر، ضربان قلب، فشار خون، عرق کردن، سردرد، بی قراری و … را تجربه می کند.
موقعی که فرد یا افرادی که نسبت به عملکردشان، توانایی و استعدادشان خود را در معرض ارزشیابی و امتحان قرار می دهند (خصوصا امتحانات مهم و سرنوشت ساز مثل امتحانات پایان ترم و یا کنکور و ..) دچار نگرانی و تشویق می شوند که می توان در این حالت از وجود اضطراب امتحان سخن گفت.
در این حالت فرد ضربان قلبش تند می زند، دست هایش می لرزد، عرق می کند و احساس می کند که ذهنش خالی شده و وقتی که سوال امتحان را میخوانند احساس می کنند که گیج شده اند و منظور سوال را درک نمی کنند و فکر میکنند که هر آنچه را که خوانده بودند و تلاش کردند کلا فراموش کرده اند، و در نهایت بعد از فشار زیادی که به ذهن خود می آورند یا سوال ها را بدون پاسخ رها میکنند و یا پاسخ های بی ربط و نادرستی می نویسند که نشان می دهد اضطراب عملکرد فرد در این حوزه را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. اضطراب امتحان و کنکور
عوامل موثر در ایجاد اضطراب امتحان و اضطراب کنکور
برخی از مهمترین عللی که افرادی که در موقعیت امتحانی مهم و یا در دیگر موقعیت ها دچار اضطراب می شوند:
هنگام مطالعه و آماده شدن برای امتحان
شب قبل از امتحان و صبح روز امتحان
هنگام حرکت به سمت محل حوزه امتحانی و ورود به جلسه
موقع شروع امتحان و حین امتحان و بعد از آن
موقع انتظار برای گرفتن جواب امتحان
موقع صحبت در رابطه با امتحان
موقع ثبت نام برای امتحان و…
مهم ترین علل موثر در شکل گیری اضطراب امتحان
به طور کلی عوامل دخیل در اضطراب امتحان را میتوان به چند دسته کلی شامل:
فردی و شخصیتی – مدرسه ای و جامعه ای – خانوادگی تقسیم کرد.
علل فردی:
داشتن اضطراب عمومی
عزت نفس پایین
سطح هوشی متوسط
ارزیابی منفی از خود و داشتن افکاری غیر واقع بینانه نسبت به خود و خود را لایق شایستگی و موفقیت ندانستن.
عدم آمادگی
عدم توجه و تمرکز لازم
روشهای مطالعاتی نادرست
داشتن انتظارات غیر واقعی از خود
تعمیم دادن تجارب بد امتحانی مربوط به گذشته نسبت به امتحان جاری و ….
علل مدرسه ای و جامعه:
انتظارات بیش از حد و بعضا نابجای معلمان و اساتید
درگیر شدن در رقابتی ناسالم
حاکم بودن سیستم آموزشی نادرست در مدارس و دانشگاه ها
ضریب اهمیت دشواری درس و امتحان مد نظر
مدرک گرایی
تاکید جامعه بر ممتاز بودن
و ….
علل مربوط به خانواده:
شیوه های تربیتی والدین و انتظارات آنان
جو عاطفی موجود در فضای خانواده
ویژگی های شخصیتی والدین
طبقه اقتصادی و اجتماعی
سخت گیری بیش از حد والدین و شیوه های انضباطی خشک و انعطاف ناپذیر
مقایسه های نامناسب والدین با دیگران و به دنبال آن احساس ضعف و حقارت در فرد ایجاد کردن و...
روش های درمان و کاهش اضطراب امتحان و کنکور
پژوهش های علمی نشان داده اند، مجموعه ای از عوامل محیطی خصوصا نظام آموزشی، نگرش های والدینن و اهمیت مدرک و .. منجر به بروز و تشدید اضطراب می شود که بسیاری از این عوامل قابل کنترل و پیشگیری است که به آنها پرداخته خواهد شد.
حساسیت زدایی منظم:
این روش جهت درمان اضطراب ها بسیار موثر و کارآمد میباشد و این روش از مراحلی پیروی میکند که صرفا به کمک درمانگر و مشاور متخصص امکان پذیر است. در این روش دانش آموز و یا دانشجو باید باید به کمک درمانگر، فهرستی از محرک های اضطراب زا را با رعایت سلسله مراتب تهیه کند که در این کار، موقعیت هایی که بیش تر از هم اضطراب زا هستند در بالای فهرست و مواردی که اضطراب کمی ایجاد میکنند در پایین فهرست قرار می دهند و بعد از آن مشاور نحوه آرمیدگی و ریلکسیشن را به او آموزش می دهد و ….
روش های شناخت درمانی:
یکی از روش های شناختی مهم در این حوزه، بازسازی شناختی است که به فرد کمک می کند تا الگوهای فکری غلط خود را تغییر بدهد و تفکرات غیر منطقی خود را شناسایی کند و ارزیابی واقع بینانه تری از خود و دیگران داشته باشد.
بازگشت به حالت آرامش ذنی از طریق تنفس عمیق و کنترل شده:
اگر انسان در حالت آرامش ذهنی قرار داشته باشد، ریتم مغزی او حرکت آرام تری خواهند داشت و فرد نیز میتواند به خوبی از اندوخته هایش استفاده بکند. آموزش این روش اگر توسط روانشناس و مشاور متخصص در این حوزه اتفاق بیفتد قطعا اثر بخشی بهتری خواهد داشت.
بازگشت به حالت آرامش از طریق تلقین مثبت:
موقعی که پیام های منفی به ذهنتان مخابره میشود میتوانید با داستفاده از تلقین مثبت اضطرابتان را کاهش داده و خودتان را آرام تر کنید.
کسب روشهای افزایش اعتماد بنفس :
این روشها نیز باید توسط مشاور صورت بگیرد.
یادگیری مشاهده ای یا سرمشق گیری:
بر اساس پژوهش های علمی ، چنانچه فرد در معرض آموزشهای لازم قرار بگیرید به راحتی می توانند اضطرابش را کنترل نماید.
فراگیری مهارتهای تخصصی مطالعه:
اضطراب امتحان یک واکنش طبیعی است که از مطالعه ضعیف و فقدان مهارتهای امتحان دهی نشات می گیرد، اگر این طور باشد میتوان انتظار داشت که با مشاوره در زمینه مهارتهای مطالعه و یادگیری موفق، فرد بتواند اضطرابش را کاهش دهد عملکرد بهتری داشته باشد...
با توجه به نکات گفته شده و شرح دقیقی که در مورد اضطراب امتحان صورت گرفت، اگر دارای مشکلاتی در این زمینه هستید ، می توانید در صورت تمایل جهت بررسی و مشاوره، با روانشناسان و مشاوران متخصص مرکز مشاوره آرامش زندگی، تماس بگیرید.
