اختلال پانیک (وحشتزدگی) یکی از انواع اختلالات اضطرابی شناخته شده است که معمولا بیشتر در سنین 20 تا 30 سالگی دیده می شود . و در کل به حمله ای شدید و غیر منتظره همراه با اضطراب، ترس و ناراحتی شدید گفته می شود و به عنوان ناتوان کننده ترین نوع اختلال فوبیا شناخته می شود. اختلال پانیک یا وحشتزدگی
برای اینکه اختلال پانیک تشخیص داده شود وجود برخی علایم در بازه زمانی لااقل یک ماه ضروری است که عبارتند از :
- فرد از وقوع حمله ای دیگر به شدت نگران باشد (از پیامدها و عواقب حمله بسیار نگران باشد)
- به دلیل حملات مکرر، رفتار فرد دچار تغییراتی شود و یا روی رفتار فرد اثر بگذارد و اینکه حملات باید به صورت کاملا غیر منتظره باشند.
- این حملات در هر بار وقوع خود بین 10 تا 20 دقیقه به اوج خود می رسد و بعد فروکش می کند.
در واقع اختلال پانیک، تنها نوعی از اضطراب است که به صورت حمله شدید بروز پیدا می کند. این افراد وقتی بعد از این حمله به پزشک مراجعه می کنند، اصرار می کنند که دچار حمله قلبی شده اند و دارند می میرند.
کسانی که با اختلال پانیک درگیر هستند، غالبا در موقعیت های اجتماعی و اماکن شلوغ و فضاهای سربسته و یا آسانسور، اتوبوس و هواپیما، دوست دارند که دوستان و یا اعضای خانواده کنارشان باشد. اختلال پانیک یا وحشتزدگی
ویژگی ها و ملاکهای تشخیصی افراد دارای اختلال پانیک
- بدون هیچ دلیلی و به طور ناگهانی ضربان قلب به شدت بالا می رود و فرد قادر به انجام هیچ کاری نیست.
- میخکوب شدن در جای خود
- ترس از دیوانه شدن: فرد احساس کند که در حال دیوانه شدن است یا ممکن است بمیرد.
- ترس از تنهایی
- احساس بیچارگی
- خانه نشینی
- ترس ازمکان هایی که خروج از آنها به دلیل شلوغی و یا فضای بسته بودن سخت است.
- احساس غیر طبیعی بودن اندام بدن
- لرزش های بدنی
- ضعف بدنی
- لرزش بدن
- فرد فکر میکند که دچار حمله قلبی شده است و دارد می میرد کنترل خودش را از دست می دهد.
- تنگی نفس
- تعرق شدید
- ترس از مرگ قریب الوقوع
- مشکل در تمرکز
- تهوع اختلال پانیک یا وحشتزدگی
- مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن بدن
- تر س از دست دادن تسلط خود
- ناتوانی از بیان علت ترس خود
- احساس خفگی و ترس از دست دادن کنترل و غش کردن
- فرد تلاش می کند تا آن موقعیتی که در آن حمله رخ داده را سریعا ترک کند.
- ممکن است دچار مسخ و تحریف در شخصیت و یا مسخ واقعیت شود.
- فرد دچار اضطراب انتظاری جهت وقوع حمله ای دیگر خواهد شد.
- نگرانی جسمی از مرگ به دلیل افزایش ضربان قلب، فشار خون، احساس تعریق و خفگی و .. پیدا میکند که در حین حمله به فرد القا می شود که درحال مردن است.
علت های گرایش به اختلال پانیک یا وحشتزدگی
در رابطه با علت هایی که فرد را به سمت این اختلال سوق می دهد، می توان به برخی علت های اساسی اشاره کرد:
- ساختاری مغزی و زیستی: قسمت دستگاه سمپاتیک این افراد فعالیت بسیار بیشتری از خود نشان می دهد.
- استعداد وراثتی و ژنتیک: کسانی که در خانواده و یا بستگان خود چنین فردی دارند، زمینه گرایش به این اختلال نسبت به سایرین حدود 4 تا 8 برابر بیشتر است.
- اضطراب ها و وجود سایر اختلالات مشابه: این افراد از تپش قلب شدید به عنوان حمله قلبی و به دنبال آن از سرگیجه به عنوان دیوانه شدن تعبیر می کنند که فرد بیمار نمی داند که این علایم به طور کامل ناشی از علایم اضطراب است، نه حمله قلبی و یا مرگ.
درمان های اختلال پانیک
دارو درمانی
استفاده از بنزودیازپین‌ها به ویژه داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی ها و باز جذب سروتونین در این افراد موثر است. هر چند این داروها به پیشبرد روان درمانی کمک می کند امّا دارو درمانی به تنهایی برای درمان این اختلال توصیه نمی شود.
روان درمانی
در صورت آمدن این نشانه ها و علایم، فرد دارای اختلال پانیک، باید آنها را به عنوان نشانه های اضطراب تلقی کند نه به عنوان احساسات بدنی خود؛ و نباید به هیچ عنوان از علایم آن بترسد، و باید بداند که این علایم فقط ناشی از اضطراب است و نه چیزی بیشتر از آن؛ به طوری که بیمار باید منتظر آمدن نشانه های بیماری خود باشد و تصویر سازی ذهنی درستی نسبت به آن داشته باشد.
دوره درمان پس از بهبود اولیه که حدود یک ماه طول می کشد، در حدود 8 تا 12 ماه است.
بهترین راه درمان این بیماری شناخت کامل بیمار از بیماری است اکثر این بیماران با توجه به علائم که مربوط به قلب و تنفس می باشد به پزشکان متخصص قلب و ریه و مغز و اعصاب مراجعه می کنند و انواع آزمایشات و اقدامات پاراکلینیک را انجام می دهند ( انواع عکسبرداری از سر و ریه – نوار مغز و …. ).
اما در واقع دارو درماني، مشاوره و رواندرمانی و آنالیز ریشه های خودآگاه و ناخودآگاه اضطراب و روش هاي آرام سازي (relaxation) است كه مي تواند به بیمار در كنترل اين حملات كمك فراواني كند.
- شناخت درمانی: تغییر نگرش های منفی و جانشین کردن الگو های فکری مناسب تر در رابطه با خود، دیگران و آینده.
- خانواده درمانی: این روش نیز به بیمار و خانواده اش کمک می کند که خود را با واقعیت وجود این اختلال در فرد و مشکلات روانی- اجتماعی ناشی از آن سازگار سازند.
- رفتار درمانی: فراهم ساختن تجربیات خوشایند تر و آموزش نحوه ریلکسیشن و آرامش عضلانی بسیار کمک کننده می باشد.
در صورتی که جز این دسته از افراد هستید و یا با افراد دارای اختلال پانیک در ارتباط هستید، ضرورت دارد که در راستای حفظ و ارتقای سلامت روانی خود و آنها با دکتر روانشناس در رشت این حوزه در مرکز آرامش زندگی در ارتباط باشید.
