سکوت انتخابی یا لالی انتخابی یا یکی از اختلالات نادر دوران کودکی است. این اختلال به ناتوانی کودک در موقعیت های خاص اجتماعی که از او انتظار می رود صحبت کند گفته می شود، در حالی که وضعیت کودک در سایر موقعیت ها عادی است. این دسته از کودکان در موقعیت ها و مکان هایی که احساس امنیت کافی می کنند، مثل جمع های خانوادگی. و یا افراد آشنا در آن جا حضور دارند، به راحتی، با صدای بلند و به طور مستمر صحبت می کنند.
کودکان دارای اختلال لالی انتخابی، ترس و هراس از صحبت و ایجاد تعامل اجتماعی را دارند و بعضی از خانواده ها نیز این مشکل را با خجالت کودکان اشتباه می گیرند. لالی انتخابی غالبا قبل از سن 5 سالگی آغاز می شود و صرفا محدود به اولین ماه ورود به مدرسه نیست، چون این مساله طبیعی است. به طور کلی این اختلال وجه اشتراک زیادی با اختلالات اضطرابی خصوصا اضطراب اجتماعی در کودکان دارد. چون کودکان مبتلا به لالی انتخابی از لحاظ اجتماعی مضطرب هستند، ممکن است که در برخی از موقعیت های اجتماعی صحبت نکنند، اما ممکن است که به علت های دیگری نیز در موقعیت ها سکوت کنند، بنابراین نباید به عجله تصمیم گیری کرد که آیا کودک مبتلا به اضطراب اجتماعی است یا لالی انتخابی.
نشانه های تشخیصی لالی انتخابی در کودکان
- عدم توانایی کودک جهت صحبت کردن در چند موقعیت خاص بر خلاف صحبت کردن در دیگر موقعیت های دیگر.
- کودک با صحبت در فضای خانواده و یا جمع آشنا مشکلی ندارد. چند که ممکن است با عضوی از خانواده نتواند صحبت کند.
- کودکان دچار لالی انتخابی، غالبا در ارتباط و صحبت کردن با بزرگتر ها مشکل دارند.
- از حضور در مکان های شلوغ دوری می کنند.
- از نظر هیجانی، ترسو ترند.
- طرد و مسخره شدن از جانب دوستان و همکلاسی ها
- نشانه های اضطراب اجتماعی را از خود نشان می دهند و موقعی که مورد توجه دیگران قرار بگیرند و یا به دیگران معرفی شوند، احساس خجالت و ناراحتی می کنند.
- این کودکان معمولا بیش تر از حد معمول در خانه صحبت میکنند. لالی انتخابی
- در مدرسه از صحبت کردن سکوت و اجتناب می کنند.
- شکایت های جسمانی نظیر: معده در، تهوع، تنگی نفس، سر درد و …
- لجبازی دارند.
- مشکلات تحصیلی
- صحبت نکردن و سکوت کودک به دلیل نداشتن اطلاعات و معلومات خاص و یا اینکه به زبان و گویش خاصی صحبت کند نیست.
- مدت زمان لالی انتخابی به غیر از مدرسه حداقل به مدت یک ماه است.
علت های ایجاد اختلال لالی انتخابی در کودکان
لالی انتخابی تحت تاثیر علت های مختلفی نظیر:
- ژنتیک و وراثت
- عصب شناختی
- خلقی و هیجانی
- فرزند پروری و تربیت کودک: کودکی که والد بیش از حد نرمال سختگیر و یا وابسته و مراقب دارد احتمال بیشتری جهت این اختلال وجود دارد.
- و رفتاری بروز یابد.
درمان لالی انتخابی کودکان
جهت درمان لالی انتخابی، در ابتدا حتما باید سطح اضطراب کودک مورد بررسی قرار بگیرد و روان درمانی از طریق رفتار درمانی شناختی رفتاری، اثربخش ترین روش درمانی، برای کودکان مبتلا به لالی انتخابی است. البته در کنار آن نیز می توان از دارو درمانی و داروهای ضدا اضطراب ها نیز بهره گرفت.
روش های رفتار درمانی مثل رفتاری محرک های شرطی، حساسیت زدایی منظم، تقویت و شکل دهی رفتار کودک در درمان لالی انتخابی موثر است و غالبا ترکیبی از این روش ها بسیار موفق تر عمل خواهد کرد. با تکیه بر این روش درمانی، کودک یاد می گیرد که در ارتباط و رفتار با دیگران از گفتگوهای درونی مثل زمزمه کردن در موقعیت های اجتماعی شروع کند و به مرور یاد بگیرد، بنابراین وقتی که کودک در موقعیت های اجتماعی شروع به صحبت می کند و از پیامدهای آن وقتی نترسد، این مساله موجب کاهش اضطراب او در نتیجه تقویت رفتار صحبت کردن خواهد شد. همچنین این کودکان نیز در راستای انجام گفتکو با دیگران، پاداشی هم دریافت می کنند و این موضوع می تواند رفتار اجتماعی شان را زودتر شکل دهد و در او باعث کاهش اضطراب از جمع و صحبت شود.
البته در کنار این روش درمانی، میتوان از روش های:
- گروه درمانی
- بازی درمانی
- و خانواده درمانی نیز بهره گرفت.
والدین محترم، در صورتی که اگر کودک شما درگیر با اختلال لالی انتخابی است، در راستای کاهش اضطراب او و تقویت مهارتهای اجتماعی ضرورت دارد از روانشناسان این حوزه کمک بگیرد، می توانید با متخصصان مرکز روانشناسی آرامش زندگی در تماس باشید.
